Intercyza i jej skutki

Pojęcie intercyzy, jakkolwiek powszechnie funkcjonujące, nie jest rozpoznane przez prawo polskie. Jego obowiązującym odpowiednikiem jest umowa majątkowa małżeńska. Zawierają ją przyszli małżonkowie, może też być zawarta w czasie trwania małżeństwa.

Wbrew powszechnemu mniemaniu, nie jest konieczna intercyza, jeżeli jeden z przyszłych małżonków dysponuje znacznym majątkiem i chce się zabezpieczyć przed jego utratą w razie ewentualnego rozwodu. Posiadany przed ślubem majątek stanowić będzie bowiem nadal odrębną własność tego małżonka. Natomiast intercyza przyda się, jeżeli małżonkom zależy na utrzymaniu odrębności majątków, których dorobili się już po zawarciu małżeństwa. O ile jej nie zawrą, dorobek każdego z małżonków, uzyskany po ślubie, wchodzi w skład wspólności ustawowej.

Przykład: małżonek przed ślubem posiadał dobrze prosperującą firmę. Stanowi ona jego odrębny majątek. Po ślubie firma nadal dobrze prosperuje i przynosi dochody. Jeżeli małżonkowie nie zawarli umowy majątkowej, te dochody wejdą w skład wspólności ustawowej. Natomiast po zawarciu intercyzy dochody te będą w dalszym ciągu stanowić odrębny majątek małżonka – właściciela firmy. Podobnie jeżeli małżonek posiadał przed ślubem mieszkanie własnościowe, jest ono jego majątkiem odrębnym, zaś jeżeli po ślubie ów małżonek odnajmie to mieszkanie osobie trzeciej, to czynsz stanowić będzie majątek wspólny, jeżeli nie zostanie sporządzona intercyza.

Nie trzeba sporządzać umowy majątkowej w trakcie małżeństwa, jeżeli jedno z małżonków ma otrzymać darowiznę, np. od rodziców. Przedmiot darowizny zawsze z mocy prawa wchodzi do odrębnego majątku obdarowanego małżonka. Ta sama zasada dotyczy majątku odziedziczonego (spadku), odszkodowań i nagród pieniężnych.

Intercyza ma jednak minusy. Osoba prowadząca działalność gospodarczą zobowiązana jest do ujawnienia istnienia bądź ustania wspólności majątkowej, zatem jeżeli wierzyciel nie wiedział o istnieniu intercyzy, może dochodzić roszczeń także z majątku współmałżonka. Małżonkowie posiadający rozdzielność majątkową nie mogą ubiegać się wspólnie o kredyt, a jeżeli ubiega się o niego jeden z małżonków, majątek drugiego nie będzie brany pod uwagę do oszacowania zdolności kredytowej. Ponadto małżonkowie nie mogą wspólnie rozliczać podatku dochodowego.