Wdowa lub wdowiec ma prawo do świadczenia socjalnego po zmarłym małżonku. Istnieje kilka warunków, które należy spełnić, aby skorzystać z tej możliwości.
- Należy mieć ukończone 50 lat lub orzeczoną niezdolność do pracy. Tych warunków nie bierze się jednak pod uwagę, jeżeli wdowa/wdowiec sprawuje bezpośrednią opiekę nad minimum jednym dzieckiem, wnukiem lub bratem/siostrą uprawnionym do renty rodzinnej po zmarłym, a nie mającym ukończonych 16 lat, lub 18 lat, o ile jeszcze się uczy. Nie ma zastosowania ten warunek również wówczas, gdy wdowa/wdowiec opiekuje się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
- Jeżeli wdowa/wdowiec osiągnie wiek 50 lat, zaprzestanie wychowywania dzieci lub utraci zdolność do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci współmałżonka, nabiera uprawnień do renty rodzinnej.
- Małżonek rozwiedziony lub pozostający w separacji przed śmiercią byłego współmałżonka uzyskuje prawo do renty rodzinnej, jeżeli w dniu jego śmierci miał prawo do alimentów ustalonych sądownie.
- Wdowa/wdowiec nie spełniający żadnego z ww. warunków ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez jeden rok od śmierci małżonka, jeżeli nie posiada żadnego innego źródła utrzymania. Z tego prawa można skorzystać w ciągu dwóch lat od dnia śmierci małżonka.
Na podstawie art. 65 ustawy o emeryturach i rentach, renta rodzinna przysługuje członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci objęta była prawem do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do uzyskania takiego prawa.
Wdowie/wdowcowi przysługuje renta rodzinna w wysokości 85% emerytury, którą otrzymywałby zmarły współmałżonek. Jeżeli wdowa/wdowiec ma własną emeryturę lub rentę, może wybrać tylko jedno, korzystniejsze świadczenie.
Osobami uprawnionymi do renty rodzinnej, oprócz wdowy/wdowca są nie tylko dzieci własne i drugiego małżonka, ale także rodzeństwo i dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie na własny koszt. Nie są objęte tym prawem dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej bądź rodzinnego domu dziecka, na które przysługują odrębne świadczenia. Natomiast prawo do renty rodzinnej przysługuje rodzicom zmarłego, także ojczymowi i macosze, oraz osobom przysposabiającym.