Stalking i jego konsekwencje

Pojęcie stalkingu obecne jest w kodeksie karnym zaledwie od kilku lat, a liczba wszczynanych z tego tytułu spraw zatrważająco rośnie. Czym jest stalking i jak jest karany?

Stalking został ujęty w ramy prawne w USA w latach 80. XX wieku. Uporczywe nękanie i prześladowanie dotyczyło wtedy znanych artystów i celebrytów, ale szybko rozpowszechniło się także w społeczeństwie. Dlatego określono je jako przestępstwo przeciwko osobie i poddano penalizacji. Dziś stalking karany jest w większości krajów świata.

Uporczywe nękanie może przybrać różne formy. Najczęściej są to: prześladowanie, głuche telefony, niechciane e-maile i esemesy, nachodzenie, obserwowanie i śledzenie, ale także nękanie na portalach społecznościowych (np. Facebook). Niezależnie od formy, stalker stara się stworzyć u osoby nękanej poczucie zagrożenia lub osaczenia, jednocześnie próbując ją od siebie uzależnić. Przykładem może być porzucony partner, który nęka kobietę „za karę”, ale jednocześnie usiłując zmusić ją do powrotu. Stalkerem jest też osoba, która uporczywie, w charakterze czynu ciągłego, wykorzystuje dane osobowe lub wizerunek osoby nękanej w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej za pośrednictwem Internetu.

Kodeks karny reguluje przestępstwo stalkingu w art. 190a: Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli w następstwie uporczywego nękania ofiara targnie się na własne życie, kara może wynosić nawet 10 lat. Ściganie odbywa się na wniosek pokrzywdzonego, który powinien udać się na policję lub do prokuratury. Jeżeli o przestępstwie zawiadamia inna osoba niż pokrzywdzony (np. partner, rodzeństwo), wymagana jest także zgoda pokrzywdzonego na podjęcie czynności. Dalsze postępowanie karne prowadzone jest z urzędu. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy ofiara podjęła próbę samobójczą, niezależnie czy przeżyła czy nie. Wówczas postępowanie przygotowawcze wszczynane jest z urzędu.

Trzeba jednak zaznaczyć, że prokuratury niechętnie (z nielicznymi wyjątkami) podejmują postępowanie o stalking. Jeżeli zostanie ono umorzone, pokrzywdzonemu pozostaje złożenie zażalenia na to postanowienie do sądu. Ten może orzec o wznowieniu postępowania przez prokuraturę.